تعیین کروموزوم‌های کنترل‌کننده صفات فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به خشکی در چاودار

تنش خشکی به عنوان یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی غیرزنده نقش مؤثری در کاهش تولید محصول گیاهان زراعی در جهان دارد. از این رو توجه به شاخص‌های فیزیولوژیکی تحمل به خشکی برای بهبود عملکرد محصولات مختلف زراعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. به منظور بررسی و غربال نمودن محل‌های کروموزومی شاخص‌های فیزیولوژیکی تحمل به خشکی، سری کامل لاین‌های افزایشی دیزومیک چــاودار و والــدهای دهنــده (Secale cereale L. cv. Imperial) و گیرنده (Triticum aestivum L.cv.Chinese Spring) در سه فاز مزرعه‌، گلخانه و آزمایشگاه در سال 1377 در کرمانشاه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. لاین‌های افزایشی از لحاظ میزان آب نسبی برگ (RWC)، آب نسبی از دست رفته (RWL)، کارآیی استفاده از آب (WUE) و مقاومت روزنه‌ای (SR) اختلاف معنی‌داری نشان دادند. اختلاف موجود در میان لاین‌های افزایشی مورد بررسی، بیانگر تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب برای بهبود تحمل به خشکی در چاودار است. شاخص‌های فیزیولوژیکی مقاومت روزنه‌ای، میزان آب نسبی از دست رفته و کارآیی استفاده از آب نقش مهمی در تعیین معادله رگرسیون عملکرد دانه در شرایط تنش داشتند. براساس شاخص انتخاب چندگانه (MSI) محل‌های کروموزومی 7R و 3R دارای بیشترین جایگاه‌های ژنی کنترل‌کننده شاخص‌های فیزیولوژیکی تحمل به خشکی(QTLs) بودند. ارزیابی لاین‌های افزایشی بر اساس شاخص تحمل به خشکی (STI) و شاخص تنش جوانه‌زنی (GSI) نیز نشان داد که بیشترین QTLs کنترل‌کننده تحمل به خشکی بر روی کروموزوم‌های 7R و 3R قرار دارند.